U Norveškoj su sve zabrinutiji da posedi Moskovske patrijaršije u blizini vojnih punktova mogu postati ne samo duhovni, nego i špijunski centri.
Snage NATO-a pokušavaju da opkole Rusiju, a Moskva uzvraća tako što ne drži baze Severnoatlantskog saveza samo na vojnom, već i na „duhovnom nišanu“.
U trenutku kad Norveška, zbog rata u Ukrajini, podiže borbenu gotovost svoje vojske, sveštenici Moskovske patrijaršije tamjanom i molitvom „opkoljavaju“ njihove vojne objekte.
Ovo nije nastavak na „Netfliksu“ veoma gledane distopijske serije „Opkoljeni“ po scenariju čuvenog norveškog pisca krimi-trilera Ju Nesbea, u kojoj Rusija u korist EU okupira ovu nordijsku, naftom bogatu zemlju, već siže istraživanja norveškog dnevnika „Dagbladet“: Ruska pravoslavna crkva (RPC) kupuje nekretnine s pogledom na baze NATO-a, prenosi Politika.
Saznanje da parohije Ruske pravoslavne crkve, čiji duhovni vođa patrijarh Kirilo podržava Vladimira Putina u pohodu na Ukrajinu, godinama kupuju objekte i imanja blizu vojnih punktova u Norveškoj došlo je kao grom iz vedrog neba. Pogotovo posle nedavnog slučaja kad je u gradu Tromso uhapšen navodni „brazilski naučnik“ za koga se sumnja da je ruski špijun. Ali i privođenja nekoliko ruskih građana koji su upravljali dronovima u blizini zaštićenih lokacija. Jedan od navigatora male bespilotne letelice, koji je nedavno pušten iz pritvora, jeste Andrej Jakunjin, sin tajkuna bliskog Putinu. Jakunjin ima britanski pasoš i priznao je da je pustio dron da preleti strateški važan arhipelag Svalbard u zoni Arktika.
Kako list navodi, čini se da je Ruska pravoslavna crkva posebno zainteresovana za kupovinu nekretnina u neposrednoj blizini norveških vojnih objekata. To pokazuje poslednja akvizicija stare molitvene kuće u gradu Šeri (zajednica Bergen), koji se nalazi tri kilometra od Hokonsverna, koji je glavni centar Kraljevske norveške mornarice i najveća pomorska vojna baza u nordijskim zemljama.
Pojedine posede RPC je kupila u priobalnom području Rugalanau u periodu od 2017. do 2021. godine. Tako u gradu Stavangeru nekadašnji parohijski sveštenik Moskovske patrijaršije poseduje imanje udaljeno 15 minuta hoda od Zajedničkog centra NATO-a u Jotu.
Ruska pravoslavna crkva ima posed i u Kirkenesu, na granici s Rusijom, koja je inače duga gotovo 200 kilometara. Reč je o parohiji Svetog Trifuna, koju je Ruska crkva stavila pod svoje okrilje 2015. godine zbog Rusa koji žive na norveškoj strani granice. RPC ima još nekretnina u ovoj skandinavskoj državi, od kojih i čitavu zgradu u Oslu kupljenu još 1996. godine.
U Norveškoj, koja ima nepunih 5,5 miliona stanovnika, hrišćani iz svih pravoslavnih pomesnih crkava su apsolutna manjina i po podacima iz 2020. godine ima ih samo 28.544. Sveštenik RPC Dmitrij Ostenjin, koji služi u Čerejdu, kaže da njegova crkva ne predstavlja nikakvu opasnost, prenosi portal „Ortodoks tajms“ .
„Pre svega zato što sam ja Ukrajinac. I proklinjem ovaj rat koji Rusija vodi protiv moje zemlje. Moj tast i tašta su izbeglice ovde u Norveškoj. Naši rođaci žive tamo pod bombama“, priča ovaj sveštenik objašnjavajući da mnogi vernici zbog njegovog antiratnog stava odlaze na bogosluženja u druge crkve.
Zbog sve većeg neprijateljstva Zapada i Rusije u Norveškoj raste strah da bi ovi crkveni posedi mogli da posluže ne samo u molitvene, već i u špijunske svrhe. Istraživač za društveno kritičnu infrastrukturu na Norveškoj pomorskoj akademiji Alfa Sefland Vinge smatra da bi imanja u ruskom vlasništvu blizu baza NATO-a i vojne luke Hokonsvern mogla da predstavljaju problem.
„Nemam dokaza da se to i događa, ali se postavlja pitanje zašto se ruska crkva preselila iz centra grada na manje atraktivno mesto blizu vojne baze. Možete zamisliti niz mogućih aktivnosti koje se s tih lokacija mogu voditi: od ometanja signala veza, prisluškivanja, upravljanja dronovima, do smeštaja ljudi koji bi mogli da mapiraju čitavu oblast“, kaže Vinge, a prenosi portal „Grik riporter“.
Istraživač i stručnjak za Rusiju Pol Kolste sa Univerziteta u Oslu naglašava da je poznato da su RPC i njen uticajni vođa patrijarh Kiril bliski Kremlju. Međutim, Kolste naglašava da je odnos države i crkve komplikovaniji, podsećajući da je povremeno bilo i perioda neslaganja između patrijarha Kirila i Putina. Ipak, tokom rusko-ukrajinskog rata patrijarh je snažno podržavao akcije Rusije. Kiril je tako rekao da će duša svakog ruskog vojnika koji u ovom ratu položi život biti očišćena od greha i automatski otići u raj.
„Zbog ovih uznemirujućih izjava patrijarha Kirila, ali i episkopa u Murmansku, jasno je da je crkvena zajednica u Bergenu direktno potčinjena Moskovskoj patrijaršiji“, ističe Kolste.
Pol Gobl, nekadašnji službenik Stejt departmenta i agencije CIA, inače specijalista za etnička i verska pitanja, u autorskom tekstu za analitički portal „Evroazija“ upozorava da ovo što se događa u Norveškoj nije slučajno, jer Odeljenje za spoljne poslove Moskovske patrijaršije ima istoriju bliske saradnje, nekada sa sovjetskim, a sada s ruskim tajnim službama.
Gobl kaže da su crkveni objekti u Norveškoj samo deo filijala Moskovske patrijaršije širom sveta, od Pariza do Jerusalima, koje se koriste u obaveštajne svrhe. Po njemu, slična situacija se dešava u gradu Turku, na jugozapadnom delu Finske u blizini Švedske. On tvrdi da je tamošnja crkva pretvorena u prislušni punkt ruske države.
Borba.rs, Politika/ Foto: Mihaly Koles (Unsplash), Dmitry Ratushny (Unsplash)